معیار مشمولیت واحدها و منابع انتشار پساب و هوا در اجرای طرح پایش خوداظهاری

به‌منظور تنظیم روش تعیین واحدهای مشمول اجرای طرح خوداظهاری در پایش آلودگی‌های زیست‌محیطی در خروجی‌ها و منابع انتشارآلودگی و پسماند به محیط زیست و همچنین هماهنگ‌سازی اقدامات در استان‌های مختلف کشور و جلوگیری از اعمال نظرات سلیقه‌ای در این زمینه، معیارها و ضوابطی در زمینه‌ی اجرای طرح خوداظهاری از طرف سازمان به آزمایشگاه معتمد محیط زیست به شرح زیر اعلام گردیده است. 

۱- معیار اول:

باید این نکته را در نظر گرفت که این ضوابط در مورد کلیه‌ی واحدهای تولیدی، صنعتی، معدنی و خدماتی که دارای منابع انتشار آلاینده‌های آب و پساب، هوا و صدا به محیط هستند، اعمال می‌گردد. 

چند نکته قبل از درخواست طرح خوداظهاری زیست محیطی: 

• سایر قوانین و ضوابط مانند ضوابط استقرار و ارزیابی زیست محیطی، ضوابط صنایع آلاینده، مدیریت و پایش پسماند و غیره همانند دستورالعمل‌های قبلی و مربوطه انجام میشود و اجرای ماده و ضوابط شیوه نامه جدید اختلالی در سایر موارد اجرایی ندارد. 
• اگر واحد صنعتی و معدنی و یا تولیدی مربوطه فعالیت کوتاه و یا تعطیل میباشند تنها در صورتی که اقدام به انتشار آلاینده‌های زیست محیطی نکرده باشند، می‌توانند در طرح خوداظهاری محیط زیست شرکت نکنند.

۲- معیار دوم:

مرجع تعیین واحدهای مشمول طرح خوداظهاری در پایش در هر استان، اداره کل حفاظت محیط زیست استان است که بر اساس مفاد این شیوه‌نامه باید عمل شود. با توجه به اینکه ملاک انتخاب واحدها وضعیت خروجی‌ها و انتشار آلاینده‌ها به محیط می‌باشد، علاوه بر انتخاب واحدهای مشمول، باید «خروجی‌ها و منابع انتشار مشمول پایش» در هر واحد به‌طور دقیق تعیین گردد. 

• تمامی واحدهایی که شامل طرح خوداظهاری هستند، باید اطلاعات واقعی خود را در سامانه بارگذاری نمایند. در صورت وجود نواقص اطلاعات و یا اثبات موارد خلاف واقع، مسئولیت عواقب آن متوجه بالاترین مقام واحد خواهد بود و موارد بر اساس ضوابط مربوط، مورد پیگیری یا اقدام حقوقی قرار خواهد گرفت. 
• در خصوص تشخیص مشمولین خوداظهاری، اطلاعات اظهار شده توسط واحدها در سامانه و اظهارنظر کارشناسی و تایید ادارات کل سامانه جامع ملاک عمل می‌باشد. 

۳- معیار سوم:

در این بخش به توضیح معیارهای مورد استناد برای تعیین مشمولیت فاضلاب واحدهای مختلف در اجرای پایش خوداظهاری می‌پردازد: 
۳-۱- معیارهای مشمولیت فاضلاب‌های بهداشتی واحدها: 

• واحدهایی که دبی متوسط فاضلاب بهداشتی آن‌ها روزانه بالاتر از ۱۰ متر مکعب می‌باشد. 
• واحدهایی که تعداد کارکنان آن بیش از ۱۵۰ نفر باشد و خروجی فاضلاب به محیط دارند. 
• سایر واحدها به تشخیص اداره کل حفاظت محیط زیست استان و براساس ضوابط مرتبط، مشمول خوداظهاری در پایش می‌گردند. 

۳-۲- معیارهای مشمولیت فاضلاب‌های صنعتی واحدها: 

• واحدهای تولیدی و صنعتی مندرج در «مقررات و ضوابط استقرار واحدهای تولیدی و صنعتی»، موضوع ابلاغیه شماره ۶۶۳۳/۱۰۰/۱۴۰۲ مورخ ۲۰/۰۲/۱۴۰۲ و اصلاحیه‌های بعدی آن، کلیه واحدهای رده‌های ۴.۵، ۶ و ۷ در صورت خروجی یا نشت فاضلاب تولیدی به محیط. 
• واحدهای خدماتی مندرج در «ضوابط و معیارهای محیط زیستی استقرار واحدهای خدماتی»، موضوع ابلاغیه شماره ۳۴۵۵۱/۱۰۰/۹۸ مورخ ۲۵/۰۸/۱۳۹۸ و اصلاحیه‌های بعدی آن، کلیه واحدهای رده‌های ۳.۴ و ۵ در صورت خروجی یا نشت فاضلاب تولیدی به محیط
• تبصره: کلیه واحدهای مربوط به سایر رده‌های استقرار (۱.۲ و ۳ تولیدی، صنعتی و ۱ و ۲ خدماتی) در صورتی که به هر نحو خروجی و یا نشتی فاضلاب به محیط داشته باشند، به تشخیص اداره کل حفاظت محیط زیست استان، مشمول خوداظهاری در پایش می‌گردند. 
• کلیه فعالیت‌ها و عملیات معدنی در صورت خروجی یا نشت فاضلاب به محیط، به تشخیص اداره کل حفاظت محیط زیست استان. 
• کلیه واحدها با هر رده استقرار که به هر نحو فاضلاب خروجی آن‌ها منجر به انتشار فلزات سنگین به محیط گردد، به تشخیص اداره کل حفاظت محیط زیست استان، مشمول خوداظهاری در پایش می‌گردند. 
• واحدهایی که بازچرخانی کامل داشته و خروجی و یا نشت فاضلاب به محیط ندارند، منوط به ثبت در سامانه پایش محیط زیست و تایید اداره کل حفاظت محیط زیست استان، مشمول خوداظهاری فاضلاب نمی‌باشند. 
• واحدهایی که براساس قوانین و مقررات مربوطه، تاسیسات مورد نیاز را جهت کنترل و تصفیه فاضلاب/پساب ایجاد نکرده باشند و یا به هر دلیلی فاضلاب خود را به صورت خام به محیط تخلیه می‌نمایند و یا امکان نمونه‌برداری از خروجی‌ها به هر دلیل مقدور نباشد، مشمول موارد مندرج در دستور العمل تهیه فهرست واحدهای آلاینده موضوع ماده‌ی ۲۷ قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌گردند. 

تبصره: درصورتی که به هر دلیل در واحدی فاضلاب‌های بهداشتی و صنعتی مخلوط شوند، در خروجی تصفیه‌خانه پارامترهای فاضلاب بهداشتی به لیست پارامترهای مورد نیاز پایش اضافه خواهند شد. همچنین در خروجی تصفیه‌خانه می‌بایست گندزدایی اعمال گردد.

۴- معیار چهارم:

معیارهای مورد استناد برای تعیین مشمولیت خروجی دودکش صنایع و واحدهای مختلف در اجرای پایش خوداظهاری به قرار ذیل می‌باشد. 

• واحدهای تولیدی و خدماتی که در مصوبه شماره ۸۴۴۱۱/ت ۵۵۱۸۱ه– مورخ ۲۷/۶/۱۳۹۷ به طور مشخص برای آن‌ها حدود مجاز تعیین شده است مشمول فرایند خوداظهاری می‌گردند. 
• واحدهای خدماتی که دارای دودکش می‌باشند مشمول خوداظهاری شده و نتایج پایش با جدول حدود مجاز «سایر واحدهای صنعتی با هر روند تولید» مقایسه گردد. 
• واحدهای فاقد دودکش مشمول انجام خوداظهاری از منظر هوا نمی‌باشند و بر اساس ماده ۱۱ دستورالعمل تهیه فهرست واحدهای آلاینده ذیل مصوبه تعیین سطح آلایندگی واحدهای آلاینده تولیدی، معدنی و خدماتی ابلاغی ۲۷ / ۱۲ / ۱۴۰۱، تعیین آلودگی هوای واحدهای معدنی به استناد گزارش کارشناسی ارائه شده بر اساس چک لیست (پیوست یک دستورالعمل مذکور) و تایید کارگروه مرتبط خواهد بود. 
• واحدهای رده ۳ و بالاتر در ضوابط استقرار که دارای پتانسیل آلودگی صوتی بوده و در داخل حریم مصوب شهر و یا محدوده مصوب روستا واقع شده¬اند، مشمول خوداظهاری در صدای محیط هستند. ملاک عمل پایش صدا حدود مجاز مصوب ماده ۲۹ به شماره ۸۴۴۰۱ /ت ۵۵۰۶۹ مورخ ۲۷/۶.۱۳۹۷خواهد بود. ملاک تشخیص اداره کل می‌باشد. 
• تبصره: در صورت وجود شکوائیه از واحدهای رده ۱ و ۲ صنعتی و خدماتی، درصورت تایید اداره کل، واحدهای مذکور موظف به خوداظهاری تا رفع آلایندگی می‌باشند. 

۵- معیار پنجم:

در خصوص آلودگی خاک تبصره ۲ ماده ۱۸ قانون حفاظت از خاک و مقررات اجرایی مربوط به آن ملاک عمل می‌باشد.