تعیین پارامترهای مشمول خود اظهاری در پایش آلودگی

به منظور وحدت رویه در انجام طرح خوداظهاری در پایش آلودگی محیط زیست، پارامترهای عمومی و شاخص منابع بالقوه آلاینده، مطابق دسته‌بندی‌های ضوابط استقرار صنایع و مراکز خدماتی، در گروه‌های مختلف پایش آزمایشگاه معتمد محیط زیست شامل آب و پساب، خاک و پسماند و گروه هوا و صدا برای فرایندهای مختلف تولید و یا عرضه خدمات به تفکیک بشرح موارد ذیل تعیین شده است.

ماده ۱: ادارات کل موظفند بر اساس پارامترهای تعیین شده توسط دفاتر تخصصی، مطابق جداول ذیل اقدام نمایند و مراتب به نحو مقتضی به اطلاع واحدهای مورد نظر رسانده شود. 
تبصره: در پایش آلاینده‌های هوا، ادارات کل صرفاً در زمینه تعیین نوع پارامترهایی نظیر فلزات سنگین، دی اکسین و فوران و هیدروکربن‌های منتشره از منابع آلوده کننده بسته به نوع فرآیند واحد صنعتی اقدام نمایند. بدیهی است سایر پارامترهایی که برای آن‌ها استاندارد مصوب تعیین گردیده است، مشمول خوداظهاری خواهند بود.

ماده ۲: واحدهای تولیدی، صنعتی، معدنی و خدماتی مشمول موظفند نسبت به انجام خوداظهاری در پایش آلودگی واحد تحت پوشش خود از طریق آزمایشگاه معتمد محیط زیست به صورت فصلی (طبق شیوه نامه شماره) اقدام نمایند. نتایج خوداظهاری می‌بایست در سامانه بارگذاری گردد. 

ماده ۳: چنانچه برخی واحدهای تولیدی، صنعتی، معدنی و خدماتی در جداول لحاظ نشده و یا پارامترهای شاخصی از آن‌ها در جداول پیوست انتخاب و یا ذکر نشده باشد، با توجه به نوع فرآیند تولید و یا مطابق ضوابط و استانداردهای زیست محیطی، با پیشنهاد ادارات کل، پس از اخذ نظر دفاتر تخصصی معاونت انسانی سازمان، مراتب جهت بررسی و اتخاذ تصمیم به کمیته راهبری اعلام گردد. 
-    تبصره: در خصوص پارامترهای هوا، چنانچه برخی واحدهای صنعتی و غیر صنعتی در جداول حدود مجاز لحاظ نگردیده است، حدود مجاز سایر صنایع با هر روند تولیدی ملاک عمل قرار خواهد گرفت. 

ماده ۴: اندازه گیری آلاینده‌های زیست محیطی بر اساس پارامترهای مندرج در جداول پیوست الزامی است. چنانچه هر یک از پارامترهای مندرج در جداول فوق‌الذکر به نوعی قابل سنجش و اندازه‌گیری نباشد، مراتب از سوی واحدها به ادارات کل اعلام می‌گردد و بنا بر پیشنهاد ادارات کل، پس از اخذ نظر دفاتر تخصصی معاونت انسانی سازمان، مراتب جهت بررسی و اتخاذ تصمیم به کمیته راهبری اعلام گردد. 

ماده ۵: نظارت بر حسن اجرای مفاد این شیوه نامه بر عهده ادارات کل می‌باشد. 

الزامات گروه هوا و صدا: 

پارامترهای عمومی مشمول اندازه گیری در آزمایشگاه هوا و صدا برای کلیه واحدها در بخش منابع ثابت عبارتند از: 
ذرات شامل: 

• حجم نمونه برداشت شده (m۳) 
• فشار کل
• فشار محیط
• رطوبت نسبی
• دما (درجه سانتیگراد) 
• مدت زمان اندازه گیری (دقیقه) 
• سرعت گاز خروجی دودکش (m/s) 
• قطر داخلی دودکش (D) بر حسب سانتیمتر
• دبی خروجی هوا برحسب مترمکعب بردقیقه
• غلظت ذرات در شرایط خشک (mg/Nm3) 

گازها شامل: 

• درصد حجمی اکسیژن O۲ (جهت تصحیح‌سازی غلظت گازهای خروجی دودکش) 
• دما (درجه سانتیگراد) 
• نوع سوخت
• درصد حجمی هوای اضافه ExAir
• درصد راندمان حرارتی Eff خالص 
• درصد اتلاف انرژی (Loss) 
• دبی خروجی گاز برحسب مترمکعب بردقیقه
• غلظت mg/Nm3 

تبصره ۱: در خصوص واحدهای صنعتی دارای دودکش، ملاک عمل سنجش خروجی دودکش و مقایسه با حدود مجاز مصوب (تصویب نامه شماره ۸۴۴۱۱/ت ۵۵۱۸۱ ه– مورخ ۲۷/۰۶/۱۳۹۷) می‌باشد. 
تبصره ۲: پایش واحدهای صنعتی می‌بایست تنها در منابع انتشار ذکر شده در حدود مجاز مصوب انجام پذیرد. 
تبصره ۳: واحدهای فاقد دودکش مشمول انجام خوداظهاری از منظر هوا نمی‌باشند و ملاک آلودگی واحدها و خطوط غیرمشمول خوداظهاری، گزارش کارشناسی ارائه شده بر اساس چک لیست (پیوست یک دستورالعمل تهیه فهرست واحدهای آلاینده) و تایید کارگروه خواهد بود. 

لزامات گروه خاک و پسماند: 

•  برای انجام خوداظهاری و پایش خاک، «راهنمای عمومی اقدام در خصوص نمونه‌برداری و پایش آلودگی خاک (در راستای قانون حفاظت از خاک)» در سامانه و پورتال دفتر پایش فراگیر در دسترس کاربران قرار دارد. 
• انتخاب نقاط نمونه برداری خاک از محل آلودگی و محل شاهد از نظر تعداد، محل و عمق و پارامترهای اولویت دار، باید تحت اشراف ادارات کل و با هماهنگی آن‌ها صورت پذیرد. 

تبصره ۱: با توجه به اینکه حدود مجاز پارامترهای فلزی در خاک بر اساس pH خاک تعیین گردیده است، بنابراین اندازه گیری pH در نمونه‌های خاک الزامی می‌باشد. 

• منظور از هیدروکربن‌های نفتی ترکیبات آلی فرار مانند بنزن، تولوئن، اتیل بنزن، زایلن (BTEX) و ترکیبات PAH (شامل Naphthalene, Acenaphthylene, Acenaphthene, Fluorene, Phenanthrene, Pyrene Anthracene, Fluoranthene, Benzo (a) Pyrene, Benzo (b) Fluoranthene, Chrysene) می‌باشد. ترکیبات PCB شامل PCB: ۲۸.۵۲، ۱۱۸.۱۳۸، ۱۸۰.۴۴، ۱۵۳.۱۰۱)) و سموم کلره شامل (HCB, Aldrin, p، p-DDT, Heptachlor, Dieldrin, Endrin, Lindane, Endosulfan) می-باشد.

**در خصوص پالایشگاه¬ها و پتروشیمی علاوه بر پارامترهای مذکور فتالیک انیدرید (PA)، مالئک انیدرید (MA)، تولوئن دی ایزو سیانات (TDI)، اتیلن اکساید (EO)، اتیل بنزن، استایرن، تولوئن و ترکیبات آروماتیک، پارافین، استن، الفین، منو وینیل کلراید نیز باید اندازه¬گیری شود. همچنین کلیه پارامترهای منابع احتراقی بسته به نوع فرآیند اندازه¬گیری می‌شود. 
تبصره ۱: فلزات سنگین خروجی از دودکش شامل پارامترهای Hg، Pb، Cr، Cd، As، Ni، Se، Co، Te، Zn، Cu، Sb، Mn، V، Sn، Ba، Be می‌باشد. 
تبصره ۲: در خصوص هیدروکربن¬های نفتی خروجی از دودکش به تصویب نامه شماره ۸۴۴۱۱/ت ۵۵۱۸۱ ه– مورخ ۲۷/۰۶/۱۳۹۷ ارجاع گردد.